ترس از مدرسه

ترس، واژه‌ای آشنا با مفهومی گسترده برای همه انسان هاست. احساسی ناخوشایند که همراه با درجه‌ای از دلهره ما را دچار استیصال می‌کند. ترس‌ها به دلایل مختلف بروز می‌کنند و سطوح متفاوتی نیز دارند. در همین لحظه که این مطلب را می‌خوانید ممکن است خاطراتی از مواجهه با ترس در ذهن شما مرور شود. همه افراد در زندگی خود دچار ترس‌هایی هستند و همیشه مسائلی وجود دارند که ما از آنها بترسیم. مثل ترس از ارتفاع، ترس از تاریکی، ترس از شکست و مواردی از این قبیل. ترسیدن می‌تواند سلامت جسم و روح ما را هدف بگیرد و حتی در شکل حادش عملکرد افراد را در کسب موفقیت مختل نماید. در این مطلب قصد داریم بر موضوع (ترس از مدرسه) متمرکز شویم و به عوامل بروز و راهکارهای رفع آن اشاره نماییم.

برای شروع و درک بهتر از مطلب ابتدا باید با تعریف ترس آشنا شد. ترس، یک حالت غریزی است که هرگاه انسان احساس خطر می‌کند، فعال می‌شود و با علائم مختلف مانند تپش قلب، لرزش، مشکلات گوارشی، تعرق شدید، بی اشتهایی و نشانه‌هایی مشابه، خودش را نشان می‌دهد. ترس یکی از احساساتی است که معمولا در ذهن پرورش پیدا می‌کند و در واقع تفکرات ما خالق بخش بزرگی از ترس‌های ما هستند. هراسی که بیش از آنکه در دنیای واقعی تجربه‌اش کنیم؛ در ذهنمان با آن در جنگ و ستیزیم. ترس از مدرسه نیز یکی از مصادیق هراس می‌باشد که به اشکال مختلف اتفاق می‌افتد و مشکل‌ساز می‌شود.

آغاز سال تحصیلی برای شماری از کودکان ممکن است خوشایند نباشد. هر ساله با بازگشایی مدارس کودکانی که برای اولین بار از محیط خانه دور می‌شوند به علت وابستگی زیاد به اعضای خانواده، دچار تـشویش و تجربه‌ی مدرسه هراسی می‌شوند. کودکی را تصور کنید که برای رفتن به کودکستان یا مدرسه به شدت مقاومت و نا‌آرامی از خود نشان می‌دهد. گاهی اعتراض این کودکان با گریه و رفتارهای پرخاشگرانه و مخرب همراه می‌شود. ترسیدن از مدرسه، استرس زیادی را برای کودکان ایجاد می‌کند و حتی والدین را هم در شرایط سختی قرار می‌دهد. این اضطراب بیشتر برای کودکانی روی می‌دهد که در آن خانواده‌ها مراقبت‌هاي غيرمنطقي و افراطی از فرزند صورت مي‌گيرد.

شاخص‌ترین عوامل بروز هراس از مدرسه شامل موارد زیر می‌باشد

_ وابستگی بیش از حد کودک به اعضای خانواده به خصوص مادر که می‌تواند منجر به معضلی دردسرساز شود.

_ اعتماد به نفس پایین در کودک و عدم تجربه روابط اجتماعی که سبب شخصیتی گوشه گیر و خجالتی می‌شود.

_ وجود والدین انحصار طلب که روش‌های تربیتی سلطه جویانه بر فرزند دارند.
_ کودکانی که اجازه کسب تجربه به میزان کافی در محیط بیرون از منزل به آن‌ها داده نشده است.
_ ترس‌هایی که ریشه در اختلافات یا تغییرات خانوادگی کودک دارد.

_ ترس از آموزگار به دلیل روش‌های سخت گیرانه یا تنبیه که از جانب وی اعمال شده است.

_ باور نداشتن کودک به توانایی‌های خود و ترس از شکست و ناکامی که همراه با تجربه حس تحقیر درونی می‌باشد.

_ ترس از مسخره شدن یا کتک خوردن از سایر کودکان که می‌تواند هراس زیادی در فرزند شما ایجاد نماید.

_ در موارد حاد، وجود اختلالات روانی و عدم توجه والدین به سلامت روان کودک که با اشکال مختلف در رفتارهای کودک بروز پیدا می‌کند.

بسیاری از والدین حتی با مشاهده علائم مدرسه هراسی در فرزند خود توجه چندانی به این مساله نمی‌کنند و حل این مشکل را به مرور زمان می‌سپارند. در صورتی که عدم توجه به این بحران می‌تواند شرایط جسمی و روحی کودک را روز به روز پیچیده‌تر کند. لذا برای موارد این چنینی حتما و اکیدا باید راهکار درمانی مناسب در نظر گرفته شود.

در ادامه به راهکارهایی که می‌توانند برای کاهش و درمان ترس از مدرسه مفید باشند اشاره خواهیم داشت

_ از اصلی‌ترین علل ترس کودک از مدرسه، ناآشنایی با محیط مدرسه است. والدین باید قبل از شروع رسمی سال تحصیلی، فرزند خود را با محیط و کادر آموزشی در چند مرحله آشنا کنند. داشتن پیش زمینه ذهنی از محیط جدید می‌تواند تا حد زیادی در کاهش استرس موثر باشد.

_ پرهیز از هرگونه تنبیه، تهدید و مقایسه عملکرد کودک با دیگران از نکات کلیدی رفتار صحیح است و التیام بخش روان کودک می‌باشد.

_  تشویق، رویکردی جذاب و انگیزه بخش برای کودکان است. والدین می‌توانند با هدیه دادن مستقیم به کودک یا ازطریق معلم، او را به مدرسه رفتن متمایل کنند.

_ مراجعه به مشاور و روان شناس متخصص کودکان جهت ریشه‌یابی و رفع قطعی هراس می‌تواند کمک شایان توجهی به برطرف شدن مشکل نماید.

_ پیشنهاد می‌شود که والدین بعد از پایان ساعت آموزشی طی بازی یا گفتگویی دوستانه، شرایط کودک در مدرسه را ارزیابی کنند و در صورت وجود هر گونه بدرفتاری یا کشف عامل ترس بلافاصله در صدد چاره‌جویی باشند.

_ به کار گرفتن روش تربیتی اصولی و آگاهانه می‌تواند از کودک شما انسانی با اعتماد به نفس که دارای مهارت‌های تعاملی و ارتباطی کافی است، بسازد. در نتیجه تا حد ممکن با افزایش مهارت‌های فرزند خود رفتن به محیط‌های جدید را برایش تبدیل به تجربه‌های خوب و خوش خاطره کنید.

سخن آخر

یادتان باشد که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. با اعمال روش‌های تربیتی صحیح در قبال کودک خود و محدود نکردن تجربه‌های فرزندتان به محیط خانه می‌توانید تا حد زیادی راه را بر بحران‌های بعدی ببندید. هیچ گاه و تحت هیچ شرایطی از حربه‌ی تحقیر و تنبیه استفاده نکنید و سعی کنید تا حد ممکن مدیریت شرایط استرس زا را به فرزند خود آموزش دهید. و در آخر همیشه این نکته را مدنظر داشته باشید که هر انسانی یک آفریده‌ی منحصر به فرد است و از فرزند خود فقط در قیاس با خودش انتظارات منطقی داشته باشید.
امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.

روزگار به کام شما

سازمان انتشاراتی کاگو – نگار طاهرخانی