کتاب‌ها، دوستانی هستند که انسان را در هر سن و با هر شرایط روحی و جسمی پذیرا می‌باشند. بال‌هایی خیالی که به ما فرصت سفر به زندگی‌ها و زمان‌های دیگر را می‌بخشند. امروزه، فواید کتابخوانی و تاثیر مثبت آن بر زندگی فردی و اجتماعی انسان، دیگر بر کسی پوشیده نیست. در سال‌های اخیر به دلیل تغییر در سبک زندگی انسان‌ها، گسترش استفاده از فضای مجازی و مشکلات اقتصادی گرایش کمتری برای کتابخوانی وجود داشته است. لذا ایجاد فرهنگ کتابخوانی و انتخاب راهکارهای مناسب برای اجرایی شدن آن همیشه دغدغه‌ای مهم در جامعة ما بوده است. در همین راستا، برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب که هر ساله در اردیبهشت ماه بر پا می‌گشته است، به عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی نقش بسزایی در ترویج و تشویق کتابخوانی دارد. دراین مقاله به مختصات و شرایط برگزاری سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در دهه سوم اردیبهشت 1401 می‌پردازیم.
عصر دهکده جهانی و افت کتابخوانی
این روزها به واسطه ویژگی‌های زیستن در عصر دهکده جهانی شاید افراد کمتری لذت غرق شدن در صفحات کتاب‌ها را تجربه کنند. مطالعه کتاب می‌تواند همانند یک دوره آموزشی عمل کند و روش صحیح برخورد و گذر از چالش‌های زندگی را به ما بیاموزد. یکی از بهترین راهکارها برای بهینه‌سازی فرهنگ مطالعه، دسترسی همگانی عموم مردم به کتاب‌ها و ایجاد فضای عدالت فرهنگی است. نمایشگاه کتاب می‌تواند در این جایگاه، نقش خود را به خوبی ایفا نماید.
آنچه در دو سال اخیر گذشت
همان گونه که شاهد بوده‌ایم، شیوع ویروس کرونا در دو سال اخیر و مشکلات و محدودیت‌هایی که از بابت این بیماری بر سبک زندگی همه جوامع تحمیل شد؛ بر روال برگزاری نمایشگاه کتاب نیز موثر بوده است. طی دو سال گذشته، راهکار برگزاری نمایشگاه به صورت مجازی جهت جلوگیری از تجمع‌های دوران کرونا انجام پذیرفت. نمایشگاه مجازی در واقع یک وب سایت است که به صورت اینترنتی فضای نمایشگاه را ایجاد کرده و فعالیت می‌کند. به طور کلی از جمله مزایای نمایشگاه‌های مجازی این است که بعضی محدودیت‌های نمایشگاه‌های فیزیکی مثل هزینه رفت و آمد و تجمع بازدیدکنندگان را ندارد اما در نهایت جای خالی شور و حال و فضای فرهنگی نمایشگاه حضوری در سال‌های اخیر به شدت محسوس بوده است.
رویداد فرهنگی بزرگی در راه است
امسال، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پس از دو سال تعطیلی به دلیل گسترش کرونا، در دهه سوم اردیبهشت ماه قرار است با ساز و کاری متفاوت برگزار شود. ناشران و عموم مردم همواره برای این رویداد فرهنگی جایگاه خاص و ویژه‌ای قائل بودند. همچنین نمایشگاه مذکور از بزرگ‌ترین نمایشگاه‌های کتاب در سطح دنیا به شمار می‌رود. با فروکش کردن نسبی خطرات ناشی از بیماری کرونا برای نمایشگاه مذکور، تلفیق دو شیوه حضوری و مجازی برای امسال مدنظر می‌باشد. بیماری کرونا و چالش‌های فراوانی که به همراه داشت طی دوسال گذشته بر بسیاری از کسب و کارها از جمله صنعت نشر تاثیر زیادی داشت. در عین حال از دیدگاهی دیگر، برگزاری نمایشگاه به صورت دوگانه (مجازی و حضوری) می تواند یک فرصت و یا حتی امتیاز محسوب شود.
شایان ذکر است که ایجاد فضایی فرهنگی و پویا در نمایشگاه کتاب جهت تعامل مردم با نویسندگان، اهالی صنعت نشر و مترجمان فرصتی است که همگان بعد از دو سال وقفه مشتاقانه در انتظارش هستند. امیدواریم که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به‌عنوان بزرگ‌ترین رخداد فرهنگی کشور، که در سطح جهان نیز معتبر و شناخته شده است، با شکوه و موفقیت تمام برگزار شده و اثرات دستاوردهای فرهنگی مثبتش بر جامعه جاری گردد.
نگار طاهرخانی
